شبکه بهداشت و درمان شهرستان سروستان
دانستنیهای مهم در خصوص کبد چرب (Fatty Liver Disease)
کبد چرب چیست؟
کبد چرب به حالتی گفته میشود که چربی اضافه در سلولهای کبد تجمع پیدا میکند. اگر مقدار این چربی زیاد شود، به مرور زمان میتواند باعث التهاب و آسیب کبد شود. دو نوع اصلی دارد:
1. کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) شایعترین نوع در ایران و دنیا
2. کبد چرب الکلی (AFLD) به دلیل مصرف الکل (در ایران کمتر دیده میشود)
چرا کبد چرب مهم است؟
کبد چرب معمولاً بیعلامت است؛ یعنی فرد هیچ دردی یا مشکلی احساس نمیکند اما اگر درمان نشود میتواند به مراحل خطرناک زیر برسد:
التهاب کبد (NASH)
2. کبد چرب الکلی (AFLD) به دلیل مصرف الکل (در ایران کمتر دیده میشود)
چرا کبد چرب مهم است؟
کبد چرب معمولاً بیعلامت است؛ یعنی فرد هیچ دردی یا مشکلی احساس نمیکند اما اگر درمان نشود میتواند به مراحل خطرناک زیر برسد:
التهاب کبد (NASH)
فیبروز
سیروز
نارسایی کبد
تشخیص زودهنگام و اصلاح سبک زندگی میتواند کاملاً روند بیماری را برگرداند.
چه کسانی بیشتر در معرض کبد چرب هستند؟
شواهد معتبر از CDC و Mayo Clinic نشان میدهد عوامل زیر بیشترین نقش را دارند:۱.اضافه وزن و چاقی (بهخصوص چربی شکمی)۲.دیابت یا قند خون بالا۳چربی خون بالا۴.کمتحرکی۵.بیخوابی و استرس مزمن۶.مصرف زیاد غذاهای پرچرب و شیرین۷.سندرم تخمدان پلیکیستیک (در خانمها)۸.سن بالاتر از ۴۰ سال
علائم کبد چرب
اغلب هیچ علامتی ندارد.اما در مراحل پیشرفته این علائم ممکن است:
تشخیص زودهنگام و اصلاح سبک زندگی میتواند کاملاً روند بیماری را برگرداند.
چه کسانی بیشتر در معرض کبد چرب هستند؟
شواهد معتبر از CDC و Mayo Clinic نشان میدهد عوامل زیر بیشترین نقش را دارند:۱.اضافه وزن و چاقی (بهخصوص چربی شکمی)۲.دیابت یا قند خون بالا۳چربی خون بالا۴.کمتحرکی۵.بیخوابی و استرس مزمن۶.مصرف زیاد غذاهای پرچرب و شیرین۷.سندرم تخمدان پلیکیستیک (در خانمها)۸.سن بالاتر از ۴۰ سال
علائم کبد چرب
اغلب هیچ علامتی ندارد.اما در مراحل پیشرفته این علائم ممکن است:
خستگی
احساس سنگینی سمت راست شکم
ضعف
بیاشتهایی
تهمایه زردی پوست و چشمها
راههای تشخیص کبد چرب
براساس توصیه CDC و NIH:
آزمایش خون (ALT, AST)
سونوگرافی
راههای تشخیص کبد چرب
براساس توصیه CDC و NIH:
آزمایش خون (ALT, AST)
سونوگرافی
فیبرو اسکن؛
ارزیابی میزان سفتی کبد
در موارد خاص: نمونهبرداری (بیوپسی)
درمان کبد چرب چیست؟
درمان اصلی، اصلاح سبک زندگی است و داروی قطعی ندارد.بر اساس Mayo Clinic و Cleveland Clinic:
۱. کاهش وزن
کاهش ۷ تا ۱۰٪ وزن بدن میتواند چربی کبد را بهطور چشمگیر کم کند. کاهش وزن سریع (رژیمهای سخت) برعکس میتواند مضر باشد.
۲. تغذیه سالم
بهتر است مصرف شود:
درمان اصلی، اصلاح سبک زندگی است و داروی قطعی ندارد.بر اساس Mayo Clinic و Cleveland Clinic:
۱. کاهش وزن
کاهش ۷ تا ۱۰٪ وزن بدن میتواند چربی کبد را بهطور چشمگیر کم کند. کاهش وزن سریع (رژیمهای سخت) برعکس میتواند مضر باشد.
۲. تغذیه سالم
بهتر است مصرف شود:
سبزیجات و میوه
ماهی، مرغ بدون پوست
حبوبات، غلات سبوسدار
آجیل و مغزها
مصرف آب به مقدار کافی
باید محدود شود:✘ غذاهای سرخکردنی✘ شیرینی و نوشابه✘ برنج و نان سفید✘ فستفود✘ چربیهای اشباع (کره، خامه، سوسیس و کالباس)
۳. فعالیت بدنی منظم
حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی در هفته
ترکیب پیادهروی سریع، بدنسازی، دوچرخه، کوهنوردی عالی است و حتی بدون کاهش وزن هم به بهبود کبد کمک میکند
۴. کنترل بیماریهای زمینهای
کنترل قند خون، تنظیم چربی خون و کنترل فشارخون
۵. خواب کافی و کاهش استرس
کمخوابی باعث تشدید التهاب بدن و چربی کبد میشود.
باید محدود شود:✘ غذاهای سرخکردنی✘ شیرینی و نوشابه✘ برنج و نان سفید✘ فستفود✘ چربیهای اشباع (کره، خامه، سوسیس و کالباس)
۳. فعالیت بدنی منظم
حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی در هفته
ترکیب پیادهروی سریع، بدنسازی، دوچرخه، کوهنوردی عالی است و حتی بدون کاهش وزن هم به بهبود کبد کمک میکند
۴. کنترل بیماریهای زمینهای
کنترل قند خون، تنظیم چربی خون و کنترل فشارخون
۵. خواب کافی و کاهش استرس
کمخوابی باعث تشدید التهاب بدن و چربی کبد میشود.
آیا کبد چرب قابل برگشت است؟بله!اگر در مراحل اولیه باشد، با اصلاح تغذیه، ورزش و کاهش وزن، کاملاً قابل برگشت است.
پیشگیری از کبد چرب
وزن مناسب
تغذیه سالم
حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت در روز
خواب کافی
قطع نوشیدنیهای شیرین
چکاپ منظم
منابع:Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Fatty Liver Disease
Mayo Clinic – Nonalcoholic fatty liver disease
National Institutes of Health (NIH) – Liver disease overview
Cleveland Clinic – Fatty liver (steatosis)
منابع:Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Fatty Liver Disease
Mayo Clinic – Nonalcoholic fatty liver disease
National Institutes of Health (NIH) – Liver disease overview
Cleveland Clinic – Fatty liver (steatosis)
در نشر آگاهی سهیم باشیم
با ما در اینستاگرام نیز همراه باشید
https://instagram.com/Education.sums
کانال رسمی گروه آموزش و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در واتساپ
https://whatsapp.com/channel/0029VaLEtqn5EjxqdmxSML2V/100
https://instagram.com/Education.sums
کانال رسمی گروه آموزش و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در واتساپ
https://whatsapp.com/channel/0029VaLEtqn5EjxqdmxSML2V/100
نظر دهید